Τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης

Ο διαβήτης είναι ένας κοινός όρος ο οποίος περιγράφει αρκετές διαταραχές του μεταβολισμού. Στο διαβήτη, ο οργανισμός παράγει λιγότερη ή και καθόλου ινσουλίνη, ή χρησιμοποιεί την ινσουλίνη με τρόπο μη αποτελεσματικό.
Είναι συχνή πάθηση και χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα.
Ο όρος «διαβήτης», γνωστός και ως «σακχαρώδης διαβήτης», προέρχεται από το ελληνικό ρήμα «διαβαίνω» και χρησιμοποιήθηκε αρχικά για να περιγράψει τη διέλευση της γλυκόζης στα ούρα.
Ο διαβήτης αλλάζει δραστικά τον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός χρησιμοποιεί το φαγητό. Στο επίκεντρο του προβλήματος βρίσκεται η ινσουλίνη – μια ορμόνη, της οποίας ο ρόλος είναι να βοηθάει τη γλυκόζη να μπαίνει μέσα στα κύτταρα του οργανισμού και να χρησιμοποιείται ως πηγή ενεργείας.
Ο διαβήτης χαρακτηρίζεται από τη μερική ή την πλήρη έλλειψη παραγωγής ινσουλίνης. Η ινσουλίνη παράγεται φυσιολογικά από συγκεκριμένα κύτταρα στο πάγκρεας- ένα όργανο του σώματος που είναι υπεύθυνο για την παραγωγή ινσουλίνης και άλλων ορμονών που προάγουν το μεταβολισμό των τροφών.
Οι πιο συχνοί τύποι διαβήτη είναι ο διαβήτης τύπου 1 και ο διαβήτης τύπου 2. Και στις δυο περιπτώσεις, η ικανότητα που έχει ο οργανισμός να παίρνει τη γλυκόζη από το αίμα και να τη βάζει μέσα στα κύτταρα, όπου χρησιμοποιείται ως ενεργειακή δεξαμενή, είναι ελαττωμένη ή λείπει.
Αν και οι δυο τύποι διαβήτη αποτελούν ξεχωριστές νοσολογικές οντότητες, εμφανίζουν μια σειρά από συμπτώματα και επιπλοκές, οι οποίες χαρακτηρίζουν από κοινού τη νόσο.

Συμπτώματα του διαβήτη:

• πολυουρία
• πολυδιψία ή/και
• πολυφαγία
• απώλεια βάρους
• κόπωση, αδυναμία, κράμπες
• διαταραχές αισθητικότητας
• καθυστερημένη επούλωση τραυμάτων
  λοιμώξεις

Η αποδοχή της νόσου και η εκπαίδευση πάνω στην αντιμετώπισή της αποτελούν τα σημαντικότερα στοιχεία για μια αποτελεσματική θεραπευτική προσέγγιση. Από την άλλη, ο κακός έλεγχος της νόσου μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση επιπλοκών, όπως:

• διαταραχές όρασης (διαβητική
• αμφιβλειστροειδοπάθεια)
• καρδιακή νόσος
• αυξημένη αρτηριακή πίεση
• αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
• νεφρική ανεπάρκεια
• νευρολογικές διαταραχές
• έλκη στα πόδια και λοιμώξεις

Πόσο συχνός είναι ο διαβήτης;
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση για το Διαβήτη (IDF), το 2009 περισσότεροι από 280 εκατομμύρια άτομα είχαν διαβήτη σε παγκόσμιο επίπεδο. Αν ο ρυθμός αύξησης των περιστατικών της νόσου εξακολουθήσει, το 2025 αναμένονται περισσότερα από 430 εκατομμύρια άνθρωποι να πάσχουν από διαβήτη σε όλον τον κόσμο.
Από αυτά τα περιστατικά, ποσοστό περίπου 90% έχει διαβήτη τύπου 2.

Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι μια πάθηση που εμφανίζεται στους διαβητικούς ασθενείς και οφείλεται στην προοδευτική βλάβη που υφίστανται τα μικρά αγγεία του αμφιβληστροειδούς.

Ποια είναι τα στάδια της ΔΑ;
Υπάρχει το μη παραγωγικό και το παραγωγικό στάδιο.
Στο μη παραγωγικό στάδιο το οποίο χωρίζεται σε ήπιου, μέτριοι,και σοβαρού βαθμού. Σε αυτά τα στάδια βλέπουμε από μόνο μικρο-ανευρύσματα μέχρι μεγαλύτερες αιμορραγίες, αγγειακές αλλοιώσεις κ.α. Αυτές οφείλονται σε προοδευτική βλάβη των αγγείων από τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου.
Στο παραγωγικό στάδιο υπάρχει η παρουσία νεοαγγείων τα οποία και είναι παθολογικά. Τα αγγεία αυτά αναπτύσσονται λόγω ενός παράγοντα που λέγετε VEGF και ο οποίος παράγεται όταν κάποια περιοχή του ματιού ισχαιμεί δηλαδή δεν προσλαμβάνει αρκετό αίμα. Τα αγγεία αυτά αιμορραγούν, διαρρέουν και εάν δεν προβούμε σε κάποια θεραπεία υπάρχει ο κίνδυνος να οδηγήσουν σε αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς.

Διαβητική ωχροπάθεια
Διαβητική ωχροπάθεια είναι η πάθηση κατά την οποία λόγω της βλάβης των μικρών αγγείων που περιβάλουν την ωχρά δημιουργείται οίδημα με αποτέλεσμα μείωση της κεντρική όρασης.

Ποια είναι τα συμπτώματα της διαβητικής ωχροπάθεια
Στα πρώιμα στάδια η όραση δεν επηρεάζεται οπότε δεν υπάρχουν συμπτώματα. Η όραση αρχίζει να επηρεάζεται σε περίπτωση που δημιουργηθεί οίδημα στην ωχρά ή σε πολύ προχωρημένα στάδια. Για το λόγο αυτό ο προληπτικός έλεγχος είναι απαραίτητος ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες μόνιμης απώλειας όρασης.

Θεραπεία
Για την διαβητική ωχροπάθεια η θεραπεία γίνεται με ενδουαλοειδικές ενέσεις anti-VEGF ή στεροειδών.
Για το παραγωγικό στάδιο της ΔΑ η θεραπεία γίνεται με laser.

Η γλυκοχυμιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) αίναι το αποτέλεσμα της ένωσης της αιμοσφαιρίνης του αίματος με τη γλυκόζη και αντιστοιχεί στο μέσο επίπεδο γλυκόζης του αίματος για τους τελευταίους δύο περίπου μήνες.
η μέτρησή της δεν επηρεάζεται απο τη λήψη τροφής.

Φλουοροαγγειογραφία.
Πρόκειται για ειδική τεχνική φωτογράφησης του βυθού του ματιού, στην οποία προηγείται η χορήγηση ειδικής χρωστικής ουσίας, της φλουοροσεϊνης, με ένση σε φλέβα του άνω άκρου.
Κάθε πότε πρέπει να γίνεται ο περιοδικός οφθαλμικός έλεγχος στους διαβητικούς;
Οι διαβητικοία ασθενείς ου δεν είχαν ευρήματα αμφιβληστροειδοπάθειας στην πρώτη τους εξέταση, να ελέγχονται μία φορά το χρόνο.Ασθενείς με ήπια ή μέτρια μη παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια πρέπει να ελέγχονται κάθε 6-9 μήνες, ενώ αυτοί με σοβαρή μη παραγωγική κάθε 3 μήνες. Αν η νόσος πεταπέσει στην παραγωγική της μορφή, ο έλεγχος πρέπει να γίνεται ακόμα συχνότερα, ίσως και κάθε 2 μήνες. Έγκυες γυναίκες με αμφιβλήστροειδοπάθεια πρέπει να ελέγχονται και αυτές τουλάχιστον κάθε τρίμηνο, λόγω της ραγδαίας εξέλιξης που παρατηρείται συχνά σε αυτές τις περιπτώσεις.
Οπτική τομογραφία συνοχής (ΟCT)

Τo OCT είναι ένα απεικονιστικό σύστημα, που επιτρέπει την ανάλυση του αμφιβληστροειδή στην περιοχή της ωχράς, παρουσιάζοντάς τον σε εγκάρσιες τομές. η εξέταση είναι ανώδυνη και ταχύτατη και δεν απαιτεί τη χορήγηση σκιαγραφικού ή χρωστικής. Μια εξέταση με OCT μπορεί να αποκαλύψει και τις πιο μικρές μεταβολές στη δομή του αμφιβληστροειδή.Η χρήση του είναι απαραίτητη για την αρχική εκτίμηση του διαβητικού οιδήματος της ωχράς, αλλά και την ανταπόκρισή του στη θεραπεία.
Αντιμετώπιση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας
Σε κάθε περίπτωση ο διαβητικός ασθενής πρέπει να έχει απόλυτα ρυθμισμένο το σάκχαρό του αλλά και τους επιβαρυντικούς παράγοντες, όπως την αρτηριακή πίεση και τη χοληστερίνη, ενώ αν καπνίζει, πρέπει υποχρεωτικά να διακόψει το κάπνισμα.
Αν η διάγνωση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας γίνει στα αρχικά στάδια της νόσου και ξεκινήσει αμέσως η θεραπεία, ο ασθενής μπορεί να διαφύγει τον κίνδυνο και να διαφυλάξει την όρασή του.
Laser φωτοπηξία
Η φωτοπηξία με Laser είναι μια μη επεμβατική μέθοδος, κατά την οποία μια υψηλής ισχύος και ακριβείας ακτίνα φωτός προκαλεί πηκτικές αλλαγές και στεγανοποίηση στους ιστούς στους οποίους προσπίπτει. Η εφαρμογή του Laser μπορεί να είναι εστιακή (focal), “δίκην δικτύου” (grid pattern) ή παναμφιβληστροειδική (panretinal).
Χειρουργική θεραπεία
Η χειρουργική θεραπεία συνιστάται στην αφαίρεση του υαλοειδούς από την κοιλότητα του ματιού και στην αντικατάστασή του από φυσιολογικό ορό με μία επέμβαση που ονομάζεται pars plana υαλοειδεκτομή. Συνήθως γίνεται με τη χρήση τοπικής αναισθησίας (σε συνδυασμό με μέθη) και δεν χρειάζεται να παραμείνει ο ασθενής στην κλινική.
Στην διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια ο ρόλος της υαλοειδεκτομής ςίναι και θεραπευτικός αλλά και προληπτικός. Αν η παραγωγική (με νεοαγγεία) μορφή της νόσου οδηγήσει σε ενδοϋαλοειδική αιμορραγία, με την εγχείρηση θα αφαιρεθεί το αίμα, που εμποδίζει την όραση, μαζί με το υαλοειδές. Η επέμβαση πρέπει να γίνει άμεσα και να ακολουθείται απο παναμφιβληστροειδική φωτοπηξία με Laser, ώστε να προληφθεί μια νέα αιμορραγία, αλλά και να βελτιωθεί η αιμάτωση της περιοχής της ωχράς, που είναι υπεύθυνη για την κεντρική όραση.
Ακόμα και πριν συμβεί μια ενδοϋαλοειδική αιμορραγία, στις περιπτώσεις παραγωγικής νόσου η αφαίρεση του υαλοειδούς απομακτύνει τον κίνδυνο κάποια σύσπασή του να προκαλέσει ρήξη στα εύθραστα νεοαγγεία και να οδηγήσει σε κατακλυσμιαία αιμορραγία και αιφνίδια απώλεια της όρασης.